In 2030 is circulair de maatstaf in Rotterdam. Als programmamanager Rotterdam Circulair staat Ingeborg Berger namens de gemeente voor de uitdaging om die doelstelling te realiseren. De hulp van de ontwerpers van RE-source bleek dan ook een welkome bron van inspiratie: ‘Zij hebben echt een andere en creatievere manier van kijken.’
Rotterdam werkt aan een toekomst waarin we geen primaire grondstoffen meer nodig hebben. In 2030 moet het gebruik daarvan al gehalveerd zijn. ‘Met die maatstaf bedoelen we dat alle Rotterdammers tot in de huiskamer bewuster omgaan met materialen. Het is nu nog heel gewoon om meteen iets nieuws te kopen in plaats van het te repareren. Je moet het nu bijvoorbeeld echt uitleggen als een voorwerp van gerecycled materiaal is gemaakt. Dat is straks vanzelfsprekend.’, licht Ingeborg toe.
Frisse blik
Toen zij via het ingenieursbureau met RE-source in aanraking kwam wist Ingeborg niet meteen wat ze kon verwachten: ‘We zijn natuurlijk al heel erg bezig met materiaalstromen en circulair denken. Ik kon me lastig voorstellen hoeveel impact de inbreng van de ontwerpers zou hebben. Ik heb daarom besloten me te laten verrassen.’ Bij de eerste presentaties kwam die verrassing er ook: ‘Ik was echt onder de indruk van wat de ontwerpers toen lieten zien. Ik was ook verrast over de precisie waarmee zij naar materiaalstromen keken. Het is goed om zo’n frisse blik op onze assets te krijgen.’
Even wennen
Toch was het samenwerken best even wennen: ‘Je primaire reactie is ‘dat gaat toch zomaar niet?’. Het zet je soms even op het verkeerde been, maar dat is juist goed.’ Het onderzoek van Simone Post over de verschillende materialen in maaisel is daar volgens Ingeborg een mooi voorbeeld van: ’Zij heeft heel nauwkeurig uitgezocht uit welke planten en bloemen het maaisel bestaat en wat we er vervolgens mee kunnen. Wat gebeurt er bijvoorbeeld als je hier papier of karton van maakt? Dat heeft ze echt kwalitatief in beeld gebracht. Je ziet de waarde van de ontwerpers wat dat betreft pas echt als ze hun gegevens presenteren. Dan wordt het tastbaar.’
Invalshoeken
Tijdens de jaarlijkse ‘ketendag Buitenruimte’ presenteerden de ontwerpers in verschillende werkgroepen hun resultaten aan medewerkers van stedelijk beheer en stedelijke inrichting. Dat leverde interessante discussies op zo herinnert Ingeborg zich: ‘Het maakt een enorm verschil vanuit welke discipline je naar de resultaten kijkt. Vanuit esthetisch oogpunt kijk je bijvoorbeeld anders naar het gebruik van betonresten voor bestrating dan vanuit technisch of economisch oogpunt. De winst zit hem erin dat mensen vanuit verschillende disciplines worden gedwongen om samen te werken. Dat deden ze al als gevolg van het circulaire denken, maar gebeurt nu nóg meer.’
Blijvende verandering
Het is volgens Ingeborg nog te vroeg om van een blijvend effect te spreken: ‘De discussie is in ieder geval in gang gezet. Het daagt mensen uit om anders te denken. In die zin werkt het dus al. In praktische zin kunnen de onderzoeken al wel leiden tot een andere manier van aanbesteden.’ Dat gebeurt al bij de beheeropgave voor de wijk Reyeroord: ‘Daar toetsen we in de praktijk hoe we anders met materiaalstromen om kunnen gaan, wat het effect is als we maaisel voortaan laten liggen of betonstraatstenen hergebruiken. Dat doen we intensief samen met bewoners en ondernemers. Reyeroord is zodoende een voorbeeldwijk waar we circulair denken én handelen in de etalage zetten.’
Smaakt naar meer
Wat Ingeborg betreft smaakt de samenwerking met de ontwerpers naar meer: ‘De blik van buiten heb ik als ontzettend waardevol ervaren. Vanuit de technische kant zouden we nooit op hun verrassende oplossingen zijn gekomen. De circulaire opgave is wat dat betreft een zoektocht die niet over een gebaand pad gaat. Het helpt om de input van ‘out of the box’ denkers te hebben. Ik zie in deze werkwijze ook mogelijkheden voor andersoortige problemen. Bijvoorbeeld het managen van afvalstromen in hoogbouw. Ik denk ook dat de uitkomsten niet alleen Rotterdam iets brengen. Tijdens de Dutch Design Week presenteren de ontwerpers hun uitkomsten. Ik hoop dat we daar zoveel mogelijk mensen aan het denken zetten!’
Meer lezen over dit onderzoek? Bekijk ook dit artikel van NWO.
