Kees, Erik, Alex en Edwin slopen circulair: “Er is meer uitgekomen dan we hadden gedacht.”

Je hoorde misschien al van de vliegtuigbom die zich sinds de Tweede Wereldoorlog onder de Claes de Vrieselaan schuilhoudt. De bom ging nooit af, dus moet hij worden opgegraven. Drie panden in de straat worden daarvoor circulair gesloopt.

Circulair? Dat betekent: spullen en materialen zoveel mogelijk hergebruiken. Door materialen beter, langer en opnieuw te gebruiken dragen we bij aan een groener en duurzamer Rotterdam. Erik Schurink, adviseur duurzaam bouwen en circulariteit, werkt al een kleine twee jaar samen met sloop- en asbestadviseur Kees Reijm. Samen kijken ze hoe de gemeente binnen de sloopopgave meer kan hergebruiken in plaats van recyclen. Niet eerder lukte dat zo succesvol als aan de Claes de Vrieselaan.

interieur van een kaal slooppand, op de voorgrond ligt een deur op zijn kant.

Mooi materiaal

Op een zonnige zomerdag kwamen buurtbewoners bijeen om de panden te bekijken en te bieden op wastafels, wandfonteintjes, deuren en zelfs dakpannen uit de oude huizen. Kees en Erik lieten zich hiervoor inspireren door een participatieproject in de Bilt. Om bewoners te bereiken, betrokken ze het Wijkpaleis. Dat bleek een gouden zet.

“Zonder het Wijkpaleis was de kijkdag nooit zo succesvol geweest”, zegt projectleider Alex Gellweiler. “Zij wisten mensen uit de buurt te bereiken en enthousiasmeren.” “En er was veel interesse in de spullen”, voegt Kees toe. “We maakten een lijst met dingen waar mensen op konden bieden, maar ze zagen veel meer. Zelfs de stortbakken waren in trek.”

Het materiaal krijgt niet alleen bij bewoners een tweede leven. Erik: “Toen we het Wijkpaleis spraken, zeiden ze: als je echt impact wilt maken, willen wij het constructiehout wel hebben voor de uitbreiding van de houtwerkplaats en een overkapping in de tuin. Wij vonden dat een geweldig idee.” Kees: “En ook kenmerkende elementen uit de gevel worden opgeslagen, om later opnieuw opgebouwd te worden in de geplande nieuwbouwwoningen.”

close-up van een glas in lood raam uit slooppand, stro komt uit het plafond

Handmatige sloop

Dit project was zeldzaam geschikt voor circulaire sloop, omdat machines geen kans hadden. Alex: “Als je machinaal sloopt, heb je alleen maar brokstukken en gruis. Dat kun je materialen wel recyclen, maar niet hergebruiken. Door de aanwezigheid van de bom moesten we zoveel mogelijk trillingen voorkomen en daardoor handmatig slopen. Zo konden we veel spullen heelhuids uit de panden halen.”

Edwin Doedijns, die even later bij het project betrokken raakte als directievoerder, noemt nog een voordeel: de directe afzetmarkt. “We hoeven het materiaal niet op te slaan. En we geven het aan particulieren: de bewoners en het Wijkpaleis. Dan hoef je er geen eisen aan te stellen. Wil je het gaan toepassen in nieuwbouwprojecten, dan moet je het laten keuren. Dat kost veel tijd en geld.”

Kleine stappen

De collega’s zijn het erover eens dat een circulaire stad geen kwestie is van vandaag op morgen. Erik: “We hebben nog een lange weg te gaan, maar als we bij elk project een klein stapje kunnen zetten, komen we er wel.” Edwin benadrukt het belang van het stellen van realistische doelen. Kees knikt: “Er is zelfs meer uitgekomen dan wij hadden gedacht, dat is motiverend.”

“Bovendien liep de samenwerking eigenlijk als vanzelf”, gaat Kees verder. Hij benoemt de goede communicatie met de bewoners en het Wijkpaleis en ook tussen de collega’s zelf liep het gesmeerd. Dat is belangrijk, want circulariteit is geen standaardformule die je zomaar op alle projecten kan plakken. Edwin: “Je moet echt per project kijken: is er draagvlak in de buurt? Is het gebouw geschikt? Hebben we een afzetmarkt?”

rode ijzeren balk door een plafond van houten planken

Win-win

“Je moet het inderdaad bij elk project tegen het licht houden”, bevestigt Alex. En dat wordt hopelijk steeds makkelijker. Sinds het project aan de Claes de Vrieselaan neemt Kees het onderwerp in ieder geval al standaard op in de bestekteksten*. Kees: “Daarmee verplichten we een aannemer om circulair te slopen. We controleren de werkwijze en doen een check bij de ontvanger. We willen dat circulariteit iets wordt waarop aannemers met elkaar gaan concurreren.”

Alex vervolgt: “Uiteindelijk levert zo’n project iedereen wat op. De gemeente doet wat aan circulariteit, krijgt positieve publiciteit en versterkt de band met bewoners, het Wijkpaleis krijgt gratis bouwmateriaal en bewoners zijn blij met mooie tweedehands spullen. De lasten waren vrij gering, behalve dat het geld kost. Maar de waarde van wat het oplevert, is niet in geld uit te drukken.”

* Een bestek is een gedetailleerde beschrijving van een sloop- of bouwproject voor o.a. de aannemer.