Bokashi, de bodemverbeteraar van gerecyclede blaadjes

Bokashi. Het klinkt als een Japanse vechtsport. Maar dat is het niet. Wat het wel is: gefermenteerd groenafval. Een soort zuurkool van oude bladeren dat wonderen doet voor je tuin. Ooit bedacht in Japan, dat wel. Maar sinds kort ook omarmd door de gemeente Rotterdam.

Carolien van Eykelen, adviseur Rotterdam Circulair en in die rol bezig met allerlei organische stromen in de stad, is in ieder geval fan. Volgens haar is bokashi een goede manier om organisch materiaal duurzaam te recyclen.

,,Jaarlijks zamelen we zo’n 2 miljoen kilo blad in. Dat gaat naar een verwerker in Moerdijk, waar ze er compost van maken. Niet al dat materiaal komt terug naar de stad. Hoe mooi zou het zijn als we een deel van dat blad gewoon in de stad kunnen verwerken en weer kunnen gebruiken. Dat scheelt een heleboel kilometers en daarmee veel CO2 uitstoot.”

Powerfood voor regenwormen

Maar er zijn nog meer voordelen. Terwijl compost vooral voedsel is voor bomen en planten, is bokashi ook powerfood voor onder andere bacteriën, schimmels en regenwormen. Al smikkelend van de gefermenteerde blaadjes zorgen deze diertjes voor een betere bodemstructuur en meer zuurstof in de grond. Een gezonde bodem neemt steeds meer water op en geeft ook meer water af. Dat is weer belangrijk nu de zomers steeds vaker heel warme dagen tellen.

Kortom, een potentieel wondermiddel. Maar de regering is nog niet helemaal overtuigd. Zij zijn bezorgd dat bokashi mogelijk nare bodemziektes en onkruiden verspreidt. Om te testen of dat daadwerkelijk een risico is, doet Rotterdam sinds het najaar van 2019 mee aan een landelijk onderzoek, dat strak wordt gemonitord door de Universiteit van Wageningen.

Herfstbladeren

Sindsdien zamelt Stadsbeheer Rotterdam iedere herfst de afgevallen bladeren uit IJsselmonde en Hoogvliet in om daar bokashi van te maken. Dat is nog een hele klus, aldus teamleider Charissa Veth. ,,Zo mag er geen snippertje zwerfafval tussen de bladeren zitten. Want dat afval komt dan ook weer op de bodem terecht als de bokashi wordt gebruikt. De hele boel zomaar opzuigen, gaat dus niet.”

In plaats daarvan moeten de mannen aan wie zij leiding geeft met bladblazers, prikkers en harken aan de slag om de bladerberg van alle niet-organische materialen te ontdoen.

Best een arbeidsintensief werkje dus. Maar inmiddels ziet zelfs haar voorman Jerry er de lol wel van in. ,,Als je weet waarvoor je het doet, wordt afval scheiden bijna een soort sport. In sommige buurten kwamen bewoners zelfs spontaan naar buiten om een handje mee te helpen.”

Bokashiberg

De bokashi zelf heeft Jerry nog niet gebruikt. ,,Dat is ook een beetje moeilijk als je enkel een balkon hebt”, zegt hij. Maar Arjan Kraaijeveld, algemeen directeur van groenaannemer GKB Groep, die het Rotterdamse blad tot de bokashiberg heeft verwerkt, zweert erbij. ,,Af en toe neem ik een handjevol mee naar huis voor mijn rozenstruik. En ik kan je vertellen: die heeft nog nooit zo mooi gebloeid.”

Ook Benjamin Mensinga, die voor de gemeente alle plantenperkjes onderzoekt waar bokashi is gebruikt, ziet duidelijk verschil. ,,Daar waar het ligt, zie je meer bloemen en minder onkruid. Groenwerkers hebben er dus minder onderhoud aan, en dat scheelt weer kosten.”

Zijn hoop, en die van Carolien, is dus simpel. ,,Dat bokashi over een paar jaar net zo gewoon wordt als compost. Maar Rotterdam, hou de straat dan zo veel mogelijk vrij van zwerfvuil. Want snoepwikkels en bokashi; dat is een slechte combinatie.”