Bokashi: van blad naar bodembooster

Op diverse plaatsen in de stad doet de gemeente Rotterdam een pilot met bokashi. Bokashi is een van oorsprong Japanse methode om organisch materiaalte fermenteren. In Rotterdam maken we bokashi van blad. Maar je kunt het dus ook maken van gras, riet, gfe-afval enzovoorts. Bokashi is een bodembooster. Het verbetert de structuur van de bodem en activeert het bodemleven. Het heeft een gunstig effect op de aanwezigheid van bacteriën, schimmels, regenwormen, kevertjes etc. Al dat bodemleven is goed voor de kwaliteit van de grond en voor de biodiversiteit. Het grote verschil met compost is dat bokashi vooral voedsel is voor bodemleven. Compost is voedsel voor bomen en planten.

Circulair: hergebruik materiaal en lokale productie

Het materiaal op aarde is schaars. Sommige materialen beginnen zelfs op te raken. Om die reden hebben landen over de hele wereld met elkaar afgesproken om zuiniger met materiaal om te gaan. Rotterdam heeft de ambitie om het materiaalgebruik in 2030 met de helft terug te dringen. Een van de manieren om dat te doen is door ‘afval’ opnieuw te gebruiken als grondstof. Om dat goed en veilig te kunnen doen, zijn nog veel onderzoeken en pilots nodig. Een van de materialen waar we in Rotterdam mee experimenteren is het blad dat ieder jaar op de stoep en straat terecht komt. Van het blad maken we ‘bokashi’.

Jaarlijks zamelt de gemeente Rotterdam al het bladafval in. Dit wordt afgevoerd naar Moerdijk. Daar wordt het door een externe partij verwerkt tot compost. Deze manier van werken heeft verschillende nadelen. Het blad legt veel kilometers af, voordat het verwerkt kan worden. Ook heel belangrijk: organisch materiaal (plus mineralen) verdwijnt uit de stad, waardoor de grond verarmt. Dit heeft weer consequenties voor onze bomen en planten. Het maken van bokashi heeft als voordeel dat het makkelijk lokaal gemaakt kan worden en dat het de voedingstoffen juist in de stad houdt.

Waarom doen we een pilot?

Hoewel bokashi al heel lang wordt toegepast in Japan, is er in Nederland nog niet veel over bekend. Officieel is bokashi nog steeds ‘afval’ en bestaan er nog geen vergunningen om het als meststof te gebruiken. Met deze pilot doen we ervaring op met bokashi én dragen we bij aan een landelijk onderzoek. Dat onderzoek is in opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en omvat maar liefst 52 pilots. Met de uitkomsten van dit meerjarige onderzoeksprogramma wordt bepaald of en onder welke condities bokashi op termijn wordt toegestaan. De verwachting is dat hiervoor ongeveer vier jaar nodig is. In Rotterdam onderzoeken we op de pilotlocaties wat het effect van bokashi is op het bodemleven (bacteriën, schimmels en bijv regenwormen). Daarnaast kijken we naar de hoeveelheid onkruid en de behoefte van planten aan water. Ook kijken we naar het gehalte aan organische stof en eventuele vervuiling.

Schone bokashi

In het blad dat de gemeente jaarlijks inzamelt zit veel zwerfafval. Dat mag natuurlijk niet in de bokashi terecht komen. Daarom hebben de mensen van Stadsbeheer voor het blad van deze pilot hun werk aangepast. Vooraf hebben ze alle blikjes, snoepwikkels en sigarettenpeuken eruit geprikt. Toen hebben ze het blad bij elkaar geveegd en op een plek vlakbij het Feyenoordstadion verzameld. Daarna hebben ze het blad nog een keer gecontroleerd. Het resultaat is heel goed, maar het is veel extra werk! Ook daarom is het belangrijk om afval gewoon in een afvalbak te doen en niet op straat te laten slingeren.

Deze pilot is alleen mogelijk door de inzet van veel verschillende mensen binnen en buiten de gemeente Rotterdam.

De collega’s van Stadsbeheer Reiniging, Openbare Werken, de Grondbank en Rotterdam Circulair. De DCMR en ODMH, Circulair Terreinbeheer en de Universiteit van Wageningen. Bij de Oorsprong.