Ik werk met meelwormen en verzuip in regels. Wat mag wel?

Willem Flinterman van project soylentblue: “Wat mag ik wel en niet doen met meelwormen?”

Het Circulair Loket is de plek waar ondernemers terecht kunnen met hun vragen over het sluiten van kringlopen en het werken met reststromen en nieuwe grondstoffen. Raak je de weg kwijt in het web van regeltjes en vergunningen of vraag je je af met welke reststromen je nou wel of niet mag werken? Dan ben je bij het circulair loket aan het juiste adres. Willem Flinterman is één van de ondernemers die bij het Circulair Loket een vraag indiende. Want wat mag je nou eigenlijk wel en niet doen met meelwormen? Jeanette Verdonk van BlueCity sprak in zijn idyllische tuin in Papendrecht met hem over zijn onderneming, zijn vraag aan het Circulair Loket en het antwoord.

Wie ben je en wat doe je voor werk?

“Ik ben Willem Flinterman en ik houd me bezig met mijn initiatief Project SoylentBlue. In dit project onderzoek ik de circulaire talenten van insecten en hoe we deze kunnen gebruiken in de circulaire economie. Zo werk ik bijvoorbeeld met meelwormen. Deze insecten kunnen ons goed van onze organische reststromen afhelpen.“

Van huis uit ben ik historicus. Na mijn promotie ben ik zelfstandig onderzoek gaan doen en daaruit is een interdisciplinaire onderzoekspraktijk ontstaan. Mijn focus is daarbij steeds meer verschoven van het verleden naar de toekomst. Als geëngageerd en activistisch ingesteld mens, voel ik me aangetrokken tot uitdagende en soms provocerende toekomstvragen, zoals: ‘kunnen we vuilnis omzetten in voeding?’ Het idee om iets met insecten te doen is ontstaan op het platteland buiten Berlijn, waar ik lange tijd woonde en de ruimte had om te experimenteren.

Terug in Nederland, kreeg ik van de gemeente Rotterdam een Citylab010-subsidie voor een pilot-project, de inrichting van een ecosysteem op buurtniveau met meelwormen. Het resultaat is worms@work. In Arboretum Pendrecht heb ik een eigen plek waar ik in de zomer seizoenen meelwormen kweek op een substraat van reststromen, zoals tomaatjes die van de plant zijn gevallen, tuinafval, maar ook oud brood van de mensen uit de buurt. In ruil daarvoor krijgen de inbrengers frass, oftewel meelwormenmest, een substantie die goed is voor alles wat bloeit en groeit. De meelwormen zijn gek op pompoen. Dat hebben ze binnen no-time (lees: een paar dagen) op. Dus heb je pompoenkontjes over? Mijn wormen eten het graag. Bij worms@work staat educatie, awareness en advies centraal. Maar ik wil ook testen of zoiets in het groot kan werken. Dag voedselverspilling, hallo duurzame proteïne.

Dit is nu mijn tweede seizoen hier in Arboretum Pendrecht. Ik zit hier alleen in de zomer. Meelwormen hebben het graag lekker warm, in de winter zou ik dus extra moeten bijstoken en dat is niet heel duurzaam. Verder organiseer ik activiteiten omtrent de meelwormen, bijvoorbeeld kookworkshops en ben ik in gesprek met een dierenwinkel die ze waarschijnlijk gaat verkopen. En zo is het cirkeltje weer rond.”

Waarom besloot je aan te sluiten bij het online vragenuurtje van het Circulair Loket?

“Ik hoorde over het Circulair Loket doordat ik werkzaam was in het BlueCity Lab. In die tijd was ik net begonnen met mijn onderzoek en had ik wel wat vragen waar ik alleen niet helemaal uitkwam of die veel tijd zouden kosten om uit te zoeken.”

Welke vraag had je en is deze vraag goed beantwoord?

“Ik, en veel mensen die met meelwormen of andere insecten willen werken in de circulaire economie, lopen tegen een wirwar van regel- en wetgeving aan. De regels zijn op dit moment erg aan het veranderen en daardoor is het overzicht een beetje zoek. Hoe ver zijn we nou eigenlijk? Vanuit verschillende hoeken komen tegenstrijdige geluiden. Mag je bijvoorbeeld meelwormen die gekweekt zijn op voedselresten verkopen voor menselijke consumptie? Dat is een vraag waar veel verschillende antwoorden op worden gegeven, ook vanuit de overheid. Er is zoveel gaande, dat het moeilijk te bepalen is wat de juridische norm is. Een grote behoefte ligt bij een bundeling van alle regelgeving die er op dit moment is. Er gebeurt al veel in de praktijk, maar komt dit wel overeen met de juridische normen?”

“Het was fijn dat ik bij het Circulair Loket mijn vraag kon stellen, dat heeft me wel echt verder geholpen.”

Welke stappen heb je sindsdien gemaakt?

“Aan het begin van deze circulaire reis is het fijn dat er mensen zijn aan wie je deze vraag kan stellen en dat ze dan ook op zoek gaan naar het antwoord. Ook als het antwoord niet voor de hand liggend is: het helpt met het maken van de beste keuzes. Nu zit ik hier in Pendrecht, maar toen ik mijn vraag indiende was ik nog niet zo ver. Toen was ik nog bezig met onderzoek doen in BlueCity. In het BlueCity Lab was ik bezig met het koppelen van insecten aan reststromen. Niet alleen organische reststromen, maar ook on-organische reststromen zoals verschillende kunststofsoorten. Dit, en de vragen die daarbij hoorden, bleken heel complex: vragen die het ondernemen overstijgen en ook ethisch van aard zijn. Nu ben ik meer in een fase van concreet doen en heb ik me toegespitst op het werken met organische materialen.”

Heb jij ook een vraag betreffende de circulaire economie waar je graag antwoord op wilt? Dien hem in bij het Circulair Loket.

Fotografie: Mark Bolk