Menselijke urine gebruiken als grondstof voor mest. Mag dat?

Peter Scheer van semilla sanitation: “Bij wie moet ik een vergunning aanvragen om urine en ontlasting als grondstof in te zetten voor voedselproductie?”

Het Circulair Loket is de plek waar ondernemers terecht kunnen met hun vragen over het sluiten van kringlopen en het werken met reststromen en nieuwe grondstoffen. Raak je de weg kwijt in het web van regeltjes en vergunningen of vraag je je af met welke reststromen je nou wel of niet mag werken? Dan ben je bij het circulair loket aan het juiste adres. Peter Scheer van SEMiLLA Sanitation is één van de ondernemers die bij het Circulair Loket een vraag indienden. Hij doet onderzoek naar het omzetten van poep en plas naar (grondstoffen voor) kunstmest en vraagt zich af bij wie hij moet aankloppen voor een vergunning om dat te doen.

Wie ben je en wat doe je voor werk?

“Ik ben Peter Scheer, oprichter van SEMiLLA Sanitation. Van origine ben ik tuinbouwkundige, expert in het telen van voedsel onder geconditioneerde omstandigheden. Ooit heb ik het concept ‘controlled growing’ uitgedacht en zo ben ik in contact gekomen met het Europees Ruimteagentschap (ESA). Zij vroegen mij mee te werken aan ruimtemissie Mars. Al 32 jaar wordt er onderzoek gedaan naar een zelfvoorzienende reisvoorziening voor deze ruimtemissie. Een zelfvoorzienendheid op basis van een ecosysteem; een moeras systeem. Dat systeem geeft namelijk precies aan wat voor organismen je nodig hebt om zuurstof te maken, CO2 om te zetten, nutriënten te winnen, en voedsel en water te maken. Ik heb tijdens dit onderzoek geleerd hoe je nutriënten kan winnen uit poep en plas en dit te recyclen naar drinkwater. Ik hield me vooral bezig met het halen van meststoffen uit urine en hoe je daar op een efficiënte manier voedsel op kan telen: met ledverlichting, controle van temperatuur, water, groei en licht.

Gaandeweg begon mijn geweten een beetje te knagen: ik vond het egoïstisch om dit voor slechts zes mensen te onderzoeken, terwijl er zoveel ellende is in de wereld. Dus ben ik me breder gaan verdiepen in die wereld. Ik heb een rondreis door Kenia gemaakt, scholen en het platteland bezocht en heb gekeken hoe de sanitatie er daar uitzag. Uiteindelijk kwam ik tot de conclusie dat ik echt ‘iets zelfvoorzienends’ moest opzetten in ontwikkelingslanden. Dat heb ik inmiddels gedaan in Kenia en Oeganda en daaruit is het bedrijf, SEMiLLA Sanitation, voortgekomen. In samenwerking met Nijhuis Saur Industries zijn we bezig met het omzetten van geel, grijs en zwart water en eigenlijk alle kleuren water, om dit water een nieuwe bestemming te geven. Ik ben daarin vooral bezig met het bedenken van concepten, technieken, en de businesscase. Technisch gezien is alles eigenlijk wel mogelijk, maar we moeten ons ook de vraag stellen hoe duur het bijvoorbeeld is om water schoon te maken, van de ene kleur naar de andere kleur.”

Waarom besloot je aan te sluiten bij het online vragenuurtje van het Circulair Loket?

“Er is op dit moment een wet die stelt dat je geen humaan afvalwater mag aanwenden voor voedselproductie, terwijl dat precies is wat ik wilde doen (en inmiddels ook heb gedaan): in de kelder BlueCity drie grondstoffen creëren vanuit humaan afvalwater. Urine bevat een hoge concentratie aan nutriënten en kan daarom als een bron dienen voor kunstmest. Hetzelfde geldt voor ontlasting. Op dit moment worden urine en ontlasting gezien als een afvalstof en kunnen daarom niet als kunstmest of als grondstof voor kunstmest gebruikt worden. Zonde, want uiteindelijk kan ieders lichaam 500 gram groente produceren door onze urine en ontlasting te gebruiken als meststoffen, en dat is dan ook waar ik naartoe wil. Daarvoor moet ik een vergunning of ontheffing aanvragen, maar hoe dat werkt en bij wie we daarvoor moeten zijn is een flinke uitzoekklus. En dat is nou net niet mijn sterke kant. Als er iets is wat ik over mezelf heb ontdekt in dit proces is het wel dat ik geen formulieren-man ben. Ik hoopte dat het loket mij daarin kon ondersteunen en de stappen voor mij kon omschrijven.”

Is je vraag goed beantwoord?

“Ik heb deels antwoord gekregen op mijn vraag. Door het Circulair Loket weet ik nu waar ik mij moet melden. De bal ligt nu weer bij mij; ik moet actie ondernemen. Hopelijk kan het loket mij daarna weer helpen met duidelijk krijgen wat dan de volgende stap is.”

Welke stappen heb je sindsdien gemaakt?

“Uiteindelijk verwacht ik wel dat alles mogelijk is. We hebben al zoveel onderzoek gedaan, in onze uiteindelijke producten zit niks wat er niet in mag zitten. Ik heb drie jaar onderzoek gedaan met betrekking tot telen, en dat werkt: munt, bieslook, aardbeien. En tot nu toe heb ik er nog geen gekke bijwerkingen van gekregen haha.”

BlueCity Circular Water

In de kelder van BlueCity zijn inmiddels twee zit-toiletten, twee unisex urinoirs en 1 douche gebouwd om de verschillende sanitaire waterstromen gescheiden in te zamelen. BlueCity Circular Water is onderdeel van een onderzoek van Alliantie Waterkracht. Van oktober 2023 tot juli 2024 zullen zij data verzamelen en monitoren. Klik hier voor meer informatie over BlueCity Circular Water. Of kom langs in de circulaire voorbeeldstad om het poepen en plassen van de toekomst zelf te ervaren.

Heb jij ook een vraag betreffende de circulaire economie waar je graag antwoord op wilt? Dien hem in bij het Circulair Loket.